Wystawa czasowa 2017

Znalezione w torfowiskach

O tym, jak fascynującą sprawą może stać się grzebanie w na pozór zwykłym torfowisku, pokazuje najnowsza ekspozycja w Centrum Kultury Śląskiej – „Odczytano z torfowisk. Początki i sposoby pozyskiwania metali na terenie tarnogórskiego obszaru kruszconośnego”, otwarta 15 lutego 2017 r., a przygotowana przez Stowarzyszenie Miłośników Ziemi Tarnogórskiej. Na wystawie znajduje się 16 plansz informacyjnych oraz 3 gabloty. Prezentującą się niezwykle elegancko, a co najważniejsze – bardzo przystępnie opracowaną wystawę przygotował pan Leszek Chróst, z zawodu biolog specjalizujący się w ochronie powierzchni ziemi, obecnie właściciel Pracowni Badań, pomiarów i ekspertyz ekologicznych EKOPOMIAR.
Na pozór mało ciekawe da laika obiekty i informacje tej ekspozycji zawierają w sobie sobie niezwykłe odkrycie. Jak wynika bowiem z badań przeprowadzonych na wydmie oraz w torfowisku w okolicach Miasteczka Śląskiego, już 11,5 tysiąca lat temu odbywała się tam produkcja przemysłowa na dużą skalę. Świadczą o tym dziwne substancje przypominające kawałki betonu, które w tego typu glebie nie powinny się znaleźć. Do tej pory uważano, iż na obecnych terenach Miasteczka Śląskiego historia przemysłowej działalności człowieka rozpoczyna się dopiero w okresie średniowiecza. Okazuje się jednak, że sięga ona znacznie dalej, aż do prehistorii. Potwierdzają to wyniki badań jakie w ostatnich latach przeprowadziło z dotacji Województwa Śląskiego Stowarzyszenie Miłośników Ziemi Tarnogórskiej, a także w ramach własnych badań renomowane placówki badawcze, w tym: IAiE PAN Warszawa, Politechnika Śląska, Uniwersytet Śląski i IPIŚ PAN Zabrze. Zanieczyszczenia wytwarzane w wyniku działalności dawnych społeczności na badanym obszarze, osadzone w różnowiekowych warstwach torfowisk, pozwoliły wnioskować o możliwych metodach ich wytwarzania w przeszłości, co rzuca nowe światło na pradzieje ludności obszaru wyżynnego Europy Środkowej.
Uczestnicy otwarcia mogli zapoznać się z fascynującą historią odkrywania zagadek torfowiska dzięki filmowi „Ekspedycja”, zrealizowanemu przez Grzegorza Rudnickiego ze SMZT wraz z TG Stacją, a także dzięki wyjaśnieniom Leszka Chrósta. Po projekcji nastąpiła bardzo ożywiona dyskusja.
Na zwiedzających czekają gabloty ze znaleziskami oraz szesnaście plansz z wynikami badań, pokazującymi m.in. metody badania torfowisk, rodzaje kopalin i minerałów wydzielonych z różnowiekowych warstw torfu, ślady dawnych kultur znajdowane na wydmach przy torfowiskach. Przedstawiono również, sugerowane wynikami badań, metody możliwego pozyskiwania metali w prehistorii. We wspomnianych gablotach można zobaczyć hematyt z czasów rzymskich, liczący kilka tysięcy lat węgiel drzewny, rudę żelaza, żużle z wytopkami miedzi, ołowiu, a także bardzo tajemniczy eksponat w formie półmiska, na który składa się piasek spojony tlenkiem cynku pochodzenia hutniczego i substancji organicznych pochodzenia roślinnego, w tym kawałek drzewa i kory, zakonserwowane w sposób zapobiegający ich rozkładowi.